Trong thực tiễn thi hành án dân sự, không ít trường hợp cơ quan thi hành án dân sự (THADS) từ chối, chậm trễ trong việc tổ chức thi hành án không đúng quy định pháp luật, gây ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Việc nắm rõ quyền khiếu nại và trình tự thực hiện khiếu nại trong trường hợp bị từ chối thi hành án là cơ sở pháp lý quan trọng để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Bài viết sau đây, Công ty Luật TNHH HT Legal VN xin chia sẻ một số quy định pháp luật hiện hành và hướng dẫn thực hiện quyền khiếu nại khi bị cơ quan THADS từ chối yêu cầu thi hành án.
1. Căn cứ pháp lý và các trường hợp cơ quan thi hành án được quyền từ chối yêu cầu thi hành án
Theo khoản 5 Điều 31 Luật Thi hành án dân sự 2008 (sửa đổi, bổ sung năm 2014, 2018, 2020, 2022, 2024, 2025), sau đây gọi tắt là “Luật Thi hành án dân sự”, cơ quan THADS có quyền từ chối yêu cầu thi hành án trong các trường hợp sau:
– Người yêu cầu không có quyền yêu cầu thi hành án;
– Nội dung yêu cầu không liên quan đến nội dung của bản án, quyết định;
– Bản án, quyết định không làm phát sinh quyền, nghĩa vụ của các đương sự theo quy định của Luật này;
– Cơ quan thi hành án dân sự được yêu cầu không có thẩm quyền thi hành án;
– Hết thời hiệu yêu cầu thi hành án, cụ thể:
|
Điều 30 Luật thi hành án dân sự quy định về Thời hiệu yêu cầu thi hành án 1. Trong thời hạn 05 năm, kể từ ngày bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật, người được thi hành án, người phải thi hành án có quyền yêu cầu cơ quan thi hành án dân sự có thẩm quyền ra quyết định thi hành án. Trường hợp thời hạn thực hiện nghĩa vụ được ấn định trong bản án, quyết định thì thời hạn 05 năm được tính từ ngày nghĩa vụ đến hạn. Đối với bản án, quyết định thi hành theo định kỳ thì thời hạn 05 năm được áp dụng cho từng định kỳ, kể từ ngày nghĩa vụ đến hạn. 2. Đối với các trường hợp hoãn, tạm đình chỉ thi hành án theo quy định của Luật này thì thời gian hoãn, tạm đình chỉ không tính vào thời hiệu yêu cầu thi hành án, trừ trường hợp người được thi hành án đồng ý cho người phải thi hành án hoãn thi hành án. 3. Trường hợp người yêu cầu thi hành án chứng minh được do trở ngại khách quan hoặc do sự kiện bất khả kháng mà không thể yêu cầu thi hành án đúng thời hạn thì thời gian có trở ngại khách quan hoặc sự kiện bất khả kháng không tính vào thời hiệu yêu cầu thi hành án. |
Bên cạnh các căn cứ từ chối đã được quy định rõ, trên thực tế, có nhiều trường hợp cơ quan thi hành án dân sự (THADS) từ chối hoặc kéo dài việc thực hiện yêu cầu thi hành án do các nguyên nhân khách quan và chủ quan như sau:
– Khối lượng công việc lớn, nhân sự hạn chế, trong khi số lượng vụ việc thi hành án ngày càng tăng.
– Công tác phối hợp giữa các cơ quan hữu quan trong một số trường hợp chưa đạt hiệu quả cần thiết, dẫn đến chậm trễ trong xử lý, ảnh hưởng đến tiến độ và quyền lợi của đương sự.
– Một số trường hợp cá biệt phát sinh từ năng lực chuyên môn hoặc ý thức trách nhiệm của cán bộ, chấp hành viên chưa đáp ứng yêu cầu công vụ, thậm chí có hành vi vi phạm kỷ luật, làm giảm hiệu quả chung của hệ thống thi hành án dân sự.
Tham khảo một số bài báo uy tín:
– Tạp chí Dân chủ & Pháp luật điện tử, ngày 06/12/2024:
– Báo Dân Việt, ngày 01/11/2024
– Báo Tuổi Trẻ, ngày 11/08/2023
2. Quyền khiếu nại của đương sự khi bị từ chối/chậm trễ trong việc thực hiện yêu cầu thi hành án
Dù do nguyên nhân chủ quan/khách quan, việc từ chối/chậm trễ kéo dài trong việc thực hiện yêu cầu thi hành án đều ảnh hưởng trực tiếp đến người có quyền yêu cầu. Khi đó, đương sự cần có các phương án chủ động trong việc bảo vệ quyền lợi.
Nên chủ động liên hệ, thúc đẩy việc xem xét và giải quyết yêu cầu thi hành án. Trường hợp vẫn không được phản hồi thoả đáng hoặc thậm chí bị từ chối mà không đúng căn cứ pháp luật:
Căn cứ Điều 7 và Điều 140 Luật Thi hành án dân sự, đương sự, người được thi hành án có quyền khiếu nại, tố cáo về thi hành án đối với quyết định, hành vi của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên nếu có căn cứ cho rằng quyết định đó là trái pháp luật, xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Như vậy, khi bị cơ quan THADS kéo dài, từ chối tiếp nhận hoặc không thực hiện yêu cầu thi hành án không có cơ sở, đương sự và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có quyền thực hiện thủ tục khiếu nại theo đúng quy định để bảo vệ quyền lợi của mình.
3. Trình tự, thủ tục khiếu nại khi bị từ chối yêu cầu thi hành án
a. Hình thức khiếu nại
Theo Điều 147 Luật Thi hành án dân sự, người khiếu nại có thể lựa chọn một trong các hình thức khiếu nại sau:
(1) Gửi đơn khiếu nại bằng văn bản đến cơ quan có thẩm quyền;
(2) Trình bày trực tiếp nội dung khiếu nại tại cơ quan có thẩm quyền;
(3) Thực hiện khiếu nại thông qua người đại diện hợp pháp.
Khi thực hiện quyền khiếu nại, người khiếu nại cần chuẩn bị đầy đủ căn cứ và tài liệu chứng minh cho nội dung khiếu nại của mình, bao gồm: căn cước công dân (bản sao), đơn yêu cầu thi hành án, chứng từ gửi đơn, các tài liệu thể hiện quá trình yêu cầu thi hành án… nhằm bảo đảm việc xác minh, xem xét được đầy đủ và đúng pháp luật.
b. Thời hiệu khiếu nại
Căn cứ khoản 2 Điều 140 Luật Thi hành án dân sự, thời hiệu khiếu nại được xác định tùy thuộc vào loại quyết định hoặc hành vi của Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự, Chấp hành viên, cụ thể như sau:
|
a) Đối với quyết định, hành vi về thi hành án trước khi áp dụng biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế là 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó; b) Đối với quyết định về áp dụng biện pháp phong tỏa tài khoản là 03 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được quyết định; Đối với quyết định, hành vi về áp dụng biện pháp bảo đảm khác là 10 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó; c) Đối với quyết định, hành vi về áp dụng biện pháp cưỡng chế là 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó; d) Đối với quyết định, hành vi sau khi áp dụng biện pháp cưỡng chế là 30 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định hoặc biết được hành vi đó. Trường hợp do trở ngại khách quan hoặc do sự kiện bất khả kháng mà người khiếu nại không thực hiện được quyền khiếu nại theo đúng thời hạn thì thời gian có trở ngại khách quan hoặc sự kiện bất khả kháng không tính vào thời hạn khiếu nại. Lần khiếu nại tiếp theo, thời hiệu là 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định giải quyết khiếu nại của người có thẩm quyền. |
Người khiếu nại cần lưu ý xác định đúng loại hành vi hoặc quyết định bị khiếu nại để đảm bảo thực hiện quyền khiếu nại trong thời hạn luật định, tránh trường hợp hết thời hiệu, dẫn đến việc khiếu nại không được thụ lý, giải quyết.
c. Thẩm quyền giải quyết khiếu nại
Theo Điều 142 Luật Thi hành án dân sự, thẩm quyền giải quyết khiếu nại thuộc về người đứng đầu cơ quan thi hành án dân sự hoặc cấp trên trực tiếp của người đã ban hành quyết định, thực hiện hành vi bị khiếu nại.
Người khiếu nại cần xác định đúng cơ quan, cá nhân có thẩm quyền để nộp đơn, tránh tình trạng gửi sai nơi, gây kéo dài thời gian và ảnh hưởng đến quyền lợi hợp pháp của mình.
d. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu nại
Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được đơn khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu phải thụ lý để giải quyết và thông báo bằng văn bản cho người khiếu nại biết.
Trường hợp không thụ lý đơn khiếu nại để giải quyết thì phải thông báo và nêu rõ lý do.
Thời hạn giải quyết khiếu nại được xác định tương ứng với loại hành vi hoặc quyết định bị khiếu nại (theo Điều 146 Luật Thi hành án dân sự).
Sau khi có kết quả giải quyết, nếu người khiếu nại không đồng ý hoặc cơ quan có thẩm quyền từ chối giải quyết, họ có quyền khiếu nại tiếp lên cấp trên trực tiếp.
Trường hợp việc khiếu nại ở cấp trên vẫn không được giải quyết thỏa đáng, người khiếu nại có thể khởi kiện vụ án hành chính tại Tòa án có thẩm quyền để yêu cầu bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình theo quy định pháp luật.
Kết luận
Việc hiểu rõ quyền khiếu nại và thực hiện đúng trình tự, thủ tục khi bị cơ quan thi hành án từ chối yêu cầu thi hành án là yếu tố then chốt giúp bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự và nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật trong lĩnh vực thi hành án dân sự.
Công ty Luật TNHH HT Legal VN với đội ngũ luật sư nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực thi hành án dân sự, hành chính và tố tụng, sẵn sàng đồng hành cùng quý khách hàng trong việc tư vấn, soạn thảo, đại diện khiếu nại và khởi kiện để bảo vệ tối đa quyền, lợi ích hợp pháp của mình theo đúng quy định pháp luật.
Công ty Luật TNHH HT Legal VN
*Đồng hành pháp lý – Chuyên sâu, tận tâm, hiệu quả*
Hân hạnh đón tiếp quý khách hàng theo địa chỉ sau:
Luật sư Nguyễn Thanh Trung hoặc CÔNG TY LUẬT TNHH HT LEGAL VN
VP1: 12 Hẻm 602/37 Điện Biên Phủ, phường Thạnh Mỹ Tây, TP. Hồ Chí Minh
VP2: 207B Nguyễn Phúc Chu, phường Tân Sơn, TP. Hồ Chí Minh
VP3: 5 Ngách 252/115 phố Tây Sơn, phường Đống Đa, TP. Hà Nội
