Trong bối cảnh ngày càng tăng về tai nạn giao thông, việc xác định trách nhiệm pháp lý của các bên liên quan đối với các vụ tai nạn là một vấn đề quan trọng và phức tạp. Trong phạm vi của Luật Giao thông đường bộ và các quy định pháp luật liên quan, việc xác định liệu chủ sở hữu phương tiện có phải chịu trách nhiệm khi người khác giao xe gây tai nạn chết người là một trong những điểm nóng đáng chú ý. Bài viết dưới đây Công ty Luật TNHH HT Legal VN xin gửi tới các bạn đọc về “Người bị khởi tố về giao xe gây tai nạn chết người, có bắt buộc phải là chủ sở hữu phương tiện gây tai nạn không?”
I – Pháp luật quy định như thế nào về lỗi xe không chính chủ
Nghị định 100/2019/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt, pháp luật không có quy định nào về lỗi “đi xe không chính chủ” như nhiều người đề cập đến. Pháp luật chỉ có quy định về trường hợp trốn tránh trách nhiệm làm thủ tục đăng ký sang nhượng tên chủ sở hữu phương tiện từ người khác sang tên của mình.
Cụ thể như sau: người dân di chuyển trên đường bằng xe mượn từ người khác, xe không thuộc sở hữu của mình sẽ không bị phạt về lỗi không sang nhượng tên. Ngoại trừ trường hợp xe này được cho, được tặng, được thừa kế nhưng không làm thủ tục sang nhượng quyền sở hữu theo quy định mới bị xử phạt.
Vì vậy, nếu người dân lưu thông trên đường bằng xe mượn mà xuất trình đầy đủ các giấy tờ như CMND/CCCD, giấy đăng ký xe, bằng lái xe, bảo hiểm bắt buộc cho xe máy hoặc ô tô, giấy đăng ký kiểm (đối với ô tô) sẽ không bị xử phạt về lỗi không sang tên xe dù tên chủ sở hữu trên cà vẹt khác với tên trên CMND/CCCD.
II – Cho mượn xe gây tai nạn ai chịu trách nhiệm
Căn cứ theo khoản 1 và khoản 2 Điều 601 Bộ luật Dân sự 2015 đã quy định về bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra như sau:
“1. Nguồn nguy hiểm cao độ bao gồm phương tiện giao thông vận tải cơ giới, hệ thống tải điện, nhà máy công nghiệp đang hoạt động, vũ khí, chất nổ, chất cháy, chất độc, chất phóng xạ, thú dữ và các nguồn nguy hiểm cao độ khác do pháp luật quy định.
Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải vận hành, sử dụng, bảo quản, trông giữ, vận chuyển nguồn nguy hiểm cao độ theo đúng quy định của pháp luật.
2. Chủ sở hữu nguồn nguy hiểm cao độ phải bồi thường thiệt hại do nguồn nguy hiểm cao độ gây ra; nếu chủ sở hữu đã giao cho người khác chiếm hữu, sử dụng thì người này phải bồi thường, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.“
Căn cứ khoản 3 Điều 601 Bộ luật dân sự 2015, trong những trường hợp sau thì cả chủ sở hữu và người chiếm hữu sẽ không phải bồi thường thiệt hại:
– Thiệt hại xảy ra hoàn toàn do người bị thiệt hại cố ý gây ra lỗi;
– Thiệt hại xảy ra trong tình huống bất khả kháng hoặc khẩn cấp, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Như vậy, nếu không có thỏa thuận về bồi thường thiệt hại giữa hai bên thì người mượn xe gây tai nạn giao thông sẽ phải chịu trách nhiệm khi tai nạn xảy ra. Do đó, chủ xe cho mượn cần nắm rõ những quy định của pháp luật để đảm bảo quyền lợi cho bản thân trong những tình huống gây ra thiệt hại.
III – Truy cứu trách nhiệm chủ xe cho mượn xe gây tai nạn trong trường hợp nào?
Chủ sở hữu xe vẫn có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi cố ý giao xe cho những người không đủ điều kiện để sử dụng. Lỗi vi phạm này đã được quy định cụ thể tại khoản 1 Điều 264 Bộ luật Hình sự 2015, sửa đổi, bổ sung 2017 như sau:
“1. Người nào giao cho người mà biết rõ người đó không có giấy phép lái xe hoặc đang trong tình trạng có sử dụng rượu, bia mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá mức quy định, có sử dụng chất ma túy, chất kích thích mạnh khác hoặc không đủ các điều kiện khác theo quy định của pháp luật điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ gây thiệt hại cho người khác thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 50.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm:
a) Làm chết người;
b) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
c) Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
d) Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.”
– Đối với những trường hợp xe không chính chủ gây tai nạn dưới đây, chủ sở hữu sẽ phải nộp phạt hành chính từ 50.000.000 đồng – 200.000.000 đồng hoặc bị phạt tù giam từ 06 tháng – 03 năm:
- Làm chết 2 người;
- Gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe của 2 người với mức tổng tỷ lệ tổn thương của những người này trong khoảng 122% – 200%;
- Gây thiệt hại về tài sản từ 500.000.000 đồng – 1.500.000.000 đồng.
– Những chủ sở hữu cho mượn xe gây tai nạn giao thông sẽ bị phạt tù từ 2 – 7 năm nếu thuộc một trong những trường hợp dưới đây:
- Làm chết 3 người trở lên;
- Gây thương tích hoặc tổn hại sức khỏe của 2 người với mức tổng tỷ lệ tổn thương của những người này lớn hơn 201%;
- Gây thiệt hại về tài sản từ 1.500.000.000 đồng trở lên.
– Tùy theo từng trường hợp, người trực tiếp gây tai nạn sẽ có thể bị phạt tiền từ 10.000.000 đồng – 30.000.000 đồng.
Nếu nhận thấy người mượn xe không thể điều khiển phương tiện trong thời điểm đó nhưng vẫn đồng ý, chủ sở hữu sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật
Như vậy, theo quy định pháp luật về việc cho mượn xe gây tai nạn ai chịu trách nhiệm, chủ sở hữu vẫn có thể là người bị truy cứu hình sự. Trong đó, nếu nhận thấy người được mượn xe không thể điều khiển phương tiện trong tình trạng hiện tại nhưng vẫn đồng ý thì mức phạt cho chủ sở hữu sẽ dựa theo độ nghiêm trọng của hậu quả xảy ra. Ngược lại, trách nhiệm bồi thường thiệt hại sẽ thuộc về người mượn xe nếu họ đủ điều kiện để tham gia giao thông vào thời điểm hiện tại.
Trên đây là một số ý kiến của Công ty Luật TNHH HT Legal VN về vấn đề “Người bị khởi tố về giao xe gây tai nạn chết người, có bắt buộc phải là chủ sở hữu phương tiện gây tai nạn không?”. Để được tư vấn rõ hơn về vấn đề này và các vấn đề pháp lý có liên quan, vui lòng liên hệ:
Luật sư Nguyễn Thanh Trung hoặc CÔNG TY LUẬT TNHH HT LEGAL VN
VP1: 37/12 Hẻm 602 Điện Biên Phủ, P.22, Q. Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh
VP2: 207B Nguyễn Phúc Chu, P.15, Q. Tân Bình, Tp. Hồ Chí Minh
VP3: 5 Ngách 252/115 Tây Sơn, P. Trung Liệt, Q. Đống Đa, Tp. Hà Nội
Email: info@htlegalvn.com Hotline: 0961614040 – 0922224040 – 0945174040
